مقایسه انواع گیاه قهوه: قهوه گیشا، بوربن و تیمور چه تفاوت هایی دارند؟

انواع گیاه قهوه

انواع گیاه قهوه کمتر شناخته شده هستند. شاید نام گیشا را شنیده باشید اما آیا تفاوت میان بوربن و تایپیکا را می دانید؟ یا اصلاً چرا این موضوع اهمیت دارد؟ برای فهمیدن جواب این سوالات و بسیاری سوالات دیگر حتماً این مقاله را تا پایان بخوانید.

انواع گیاه قهوه بوربن زرد
بوربن زرد آماده کاشت

اهمیت انواع گیاه قهوه به نقش شما در زنجیره تأمین قهوه بستگی دارد. اگر شما مصرف کننده قهوه هستید شاید برایتان عجیب باشد که چرا لازم است مجموعه دیگری از عناوین را درباره انواع گیاه قهوه یاد بگیرید. آیا انواع گیاه قهوه در مقایسه با خاستگاه، انواع رست و پردازش مسئله مهمی محسوب می شود؟ و اگر مهم است چرا روی اکثر بسته های قهوه هیچ اشاره به آن نشده است؟

پاسخ این است که تنوع در گونه های قهوه می تواند بر طعم قهوه تأثیر بگذارد. در مقایسه انواع گیاه قهوه باید گفت که برخی از آنها مانند بوربن به طعم شیرین خود معروف هستند و انواع دیگر مثل گیشا به خاطر شباهت هایی که با چای دارند معروف هستند.

اما طعم قهوه تنها به انواع گیاه قهوه مربوط نیست: شرایط رشد، پردازش و موارد دیگر نیز در این زمینه بسیار تاثیرگذار است. منحصر بفرد بودن یک قهوه ی با کیفیت بخشی از چیزیست که باعث فوق العاده بودن قهوه می شود.

مقایسه انواع گیلاس قهوه
گیلاس های انواع مختلف قهوه

رستری های قهوه باید انواع گیاه قهوه را بشناسند چرا که هم بر روی طعم و هم بر نوع برشته کاری آنها تأثیر می گذارد. دانه های مختلف اندازه های مختلف دارند: قهوه ماراگو دانه های بزرگ دارد درحالی که موکا کوچک است. از آنجایی که فرآیند رست یک دگرگونی فیزیکی است، نحوه انتقال گرما در سراسر دانه مهم است. باید آرایش فیزیکی قهوه خود را بلد باشید تا بتوانید آن را به خوبی رست کنید، به خصوص اگر می خواهید قهوه میکس درست کنید.

و اگر شما تولیدکننده هستید، انواع گیاه قهوه برای شما اهمیت حیاتی دارد. نوع قهوه ای که برای تولید انتخاب می کنید، بر روی پروفایل عطر و طعم و امتیاز بالقوه فنجان قهوه، سرسختی و مقاوت گیاه در برابر بیماری ها، بازده محصول، بهترین ارتفاع و دمای رشد و … موثر است.

یکی دیگر از دلایل اهمیت انواع گیاه قهوه این است که قهوه عربیکا تنوع ژنتیکی بسیار کمی دارد. این یعنی عربیکا بیشتر مسعد ابتلا به بیماری ها و تغییرات آب و هوایی است و حتی ممکن است از نظر تئوری در آینده منقرض شود. ایجاد یا یافتن تنوع ژنتیکی بیشتر از اهمیت کلیدی برخوردار است.

گیلاس قهوه
گیلاس قهوه در حال رسیدن روی شاخه

گونه ها، تنوع، رقم … همه اینها به چه معناست؟

حالا که می دانیم چرا انواع گیاه قهوه مهم هستند بیایید یک قدم عقب تر برویم و آنها را بشناسیم.

طبق تحقیقات جهانی قهوه (WCR)، بیش از 100 گونه قهوه وجود دارد اما سه نوع اصلی آن عربیکا، روبوستا و لیبریکا هستند. کافی شاپ های اسپشیالیتی به ندرت قهوه ای جز عربیکا می فروشند و از قهوه روبوستا به دلیل طعم تلخ تر و خشن تر دوری می کنند، اگر چه برخی کافه های اسپشیالیتی از روبوستای خوب هم استفاده می کنند. معمولاً لیبریکا فقط در فیلیپین مصرف می شود.

انواع گیاه قهوه درواقع زیرمجموعه ای از گونه است. به طور مثال کاتورا یک نوع عربیکا است در حالی که نگاندا نوعی روبوستا است. رقم چیست؟ رقم یکی از انواع قهوه است که در یک محیط کشاورزی ایجاد شده است.

نهال لیبریکا
یک نهال لیبریکا

برخی از انواع گیاه قهوه که باید بشناسید

انواع مختلفی از قهوه در سرتاسر جهان وجود دارد و ما نمیتوانیم در یک مقاله به همه آنها بپردازیم. با این حال قصد داریم نگاهی گذرا به برخی از معروف ترین گونه های عربیکا بیندازیم.

تایپیکا

قهوه تایپیکا یکی از اولین و مهم ترین انواع گیاه قهوه است. تایپیکا قرن هاست که وجود دارد و بسیاری دیگر از انواع قهوه را پدید آورده است. انواع قابل توجه تایپیکا شامل جاوا، ماراگوگیپ و تیمور هیبرید می باشد.

تایپیکا در آمریکای مرکزی، جامائیکا و آسیا رشد می کند. WCR آن را یک نوع باکیفیت، حساس به آفات و بیماری ها و کم بازده می داند. اسیدیته قهوه تایپیکا شیرین و تمیز است.

بوربن

بوربن یک جهش طبیعی از تایپیکا با بازده متوسط، کیفیت بالا و شناخته شده به خاطر طعم شیرینش است. با این حال مقاومت کمی در برابر زنگ برگ، کرم توت قهوه و دیگر بیماری ها دارد. قهوه بوربن معمولاً در بوروندی و رواندا و همچنین در سراسر آمریکای لاتین رشد می کند.

چرا انواع بوربن مهم است؟ به همان دلیل که تایپیکا اهمیت دارد: ظهور اولیه آن در درختان قهوه به این معنی است که منشأ بسیاری از انواع دیگر قهوه بوده است. همچنین بوربن یک گیاه نسبتاً رایج است که به واسطه کیفیت بالایش مشهور است.

گیلاس قهوه بوربن
گیلاس های بوربن

هیرلوم اتیوپی

با اینکه بیشتر انواع قهوه عربیکا از تایپیکا یا بوربن سرچشمه گرفته است، خاستگاه قهوه در اصل اتیوپی است. درواقع Q گریدر ها نشان دادند که این کشور 95% از تنوع ژنتیکی قهوه را در اختیار دارد. وقتی روی بسته بندی قهوه نوشته “هیرلوم اتیوپی” یعنی قهوه آن احتمالاً به صورت وحشی یا در باغی با کشت سبک پرورش یافته است.

هیبرید تیمور

هیبرید تیمور یک قهوه جنجالی است چرا که به صورت خودبخودی ترکیبی از عربیکا و روبوستا بوده است. روبوستا یک گونه قوی تر است: سختی و مقاوت بیشتری در برابر زنگ برگ و بیماری ها دارد و در مقابل پروفایل طعم و رایحه کمتر جذابی نسبت به روبوستا دارد.

این قهوه ی منحصربفرد در ارقام بسیاری از جمله کاتیمور و سارچیمور استفاده شده است. کاتیمورها گروهی از پیوندهای هیبریدی کاتورا و تیمور هستند، در حالیکه سارچیمورها گروهی از پیوندهای هیبریدی ویلا سارچی و تیمور می باشند. نمونه هایی از هیبرید تیمور عبارتند از کاستیلو، کلمبیا و مارسلسا.

خریداران قهوه اسپشیالیتی می توانند نسبت به هر گیاهی با اصلیت هیبرید تیمور محتاط باشند، اما برخی تولیدکنندگان به ویژه آنهایی که در ارتفاعات پایین تر هستند که احتمال زنگ برگ قهوه بیشتر است، معتقدند ریسک کمتر ارزش یک فنجان قهوه با کیفیت و قیمت کمتر را دارد.

رشد قهوه در کلمبیا
انواع کاستیلو رشد کرده در کآکا، کلمبیا

گشا/گیشا

منشأ گشا یا گیشا در گیشای اتیوپی است اما تا سال 2003 تحت رادار پاناما باقی ماند. از آن زمان، گیشا به یکی از معروف ترین قهوه ها در این صنعت تبدیل شد. اکثر فینالیست های رقابت های قهرمانی قهوه از این نوع قهوه استفاده می کنند و قیمت حراج دانه سبز آن به ازای هر پوند 601 دلار است که باعث شده قهوه گیشا نماد برتری و انحصاریت باشد.

قهوه گیشا دارای مشخصاتی متمایز است: چای مانند با رایحه یاسمین، نت های ظریف شکوفه های پرتقال و ترنج و گلی.

بهترین رشد گیاه قهوه گیشا در ارتفاعات بالا (بالای 1400 متر از سطح دریا) است و قهوه ای کم بازده و حساس است.

قهوه گیشا
گیلاس های گیشای کلمبیایی

هیبریدهای F1

هیبریدهای F1 نسل جدیدی از انواع قهوه هستند که پتانسیل یک کیفیت بالا، مقاومت در برابر زنگ برگ و بازده بالا را دارند. این قهوه معمولاً در حجم بالا در گلخانه های پیشرفته تولید می شود. سنترو امریکانو از هیربید F1های قابل توجه می باشد.

یکی از مهم ترین نکات هیبریدهای F1 برای تولیدکنندگان این است که آنها معمولاً گران تر بوده و سخت تر بدست می آیند. تکثیر انبوه آنها به جای استفاده از دانه در نهالستان های پیشرفته با آزمایشگاه های کشت بافت انجام می شوند (یعنی شبیه سازی می شوند). این امر ضروری است زیرا دانه های جوانه زده آنها (F2 یا نسل دوم) لزوماً دارای همان ویژگی های عالی گیاه مادری خود نیست.

این یعنی کشاورزان نمی توانند به عملکرد گیاه اعتماد کنند. به همین دلیل WCR توصیه می کند تولید کنندگان تنها از نهالستان های معتبر خرید کنند.

انواع گیاه قهوه گیلاس
گیلاس های درحال رسیدن

کاتورا

کاتورا که جهشی طبیعی از بوربن است یک درخت کوتاه با بازده، کیفیت و اندازه دانه متوسط است. درواقع WCR برای توصیف بازده متوسط از عبارت “کاتورا-مانند” استفاده می کند. کاتورا به زنگ برگ و آفات حساس بوده و معمولاً در سراسر برزیل و آمریکای لاتین رشد می کند.

کاتوای

کاتوای پیوند موندو نُوو و کاتورا است که بسیاری از ویژگی های آن مشابه کاتورا است: بازده متوسط، کیفیت متوسط و اندازه دانه متوسط، حساسیت به زنگ برگ و آفات و کوتاه بودن درخت آن.

گیلاس قهوه کاتورای زرد
گیلاس های کاتورای زرد

این تنها مقدمه ای بر دنیای شگفت انگیز انواع قهوه است. بسیاری انواع دیگر وجود دارند که شایسته توجه هستند: پاکاس، پاکاراما، ماراکاتورا، رومه سودان، لاورینا، SL-28، SL-34 و … .

اگر تولید کننده هستید نوع قهوه خود را با دقت انتخاب کنید. تحقیقات لازم را انجام داده و نیازهای هر یک و ریسک های هر کدام را بدانید. وقتی یک نوع جدید قهوه را کشت می کنید، تنها با بخش کوچکی از زمین شروع کنید.

اگر از علاقمندان به قهوه هستید، تا آنجا که ممکن است انواع مختلف قهوه را میل کنید و به تفاوت های آنها توجه کنید. انواع مختلف قهوه که در یک منطقه رشد کرده اند را با هم مقایسه کنید. وقتی شروع به فهمیدن این نکته کردید که نوع قهوه بر فنجان قهوه شما چه تاثیری دارد از قهوه ی خود بیشتر لذت خواهید برد. [1]offe-Walt, Benjamin; Burkeman, Oliver (16 September 2005). “Coffee trail—from the Ethiopian village of Choche to a London coffee shop”The Guardian

References

References
1 offe-Walt, Benjamin; Burkeman, Oliver (16 September 2005). “Coffee trail—from the Ethiopian village of Choche to a London coffee shop”The Guardian

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *